تفاوت بین اسپرسو و قهوه دمی
امروزه نگاه ما به قهوه و طعم یک فنجان از آن کاملاً تغییر کرده و روشهای بیشماری برای تهیه و دمآوری یک قهوه خوب به وجود آمده است. افراد مختلف با سلیقهها و سطح دانش متفاوت نیز بر پیچیدگیهای کوچکی که بر طعم کلی نوشیدنی تأثیر میگذارد کاملا آشنایی پیدا کردهاند. اما تفاوت اسپرسو و قهوه دمی چیست؟ بهتر است در ابتدا به این سوال مهم پاسخ دهیم که اسپرسو چیست؟ اسپرسو یک پاسخ ایتالیایی برای نیاز فوری شما به کافئین است. این کلمه یکی از مهمترین چیزهایی را که باید در مورد این نوشیدنی بدانید بیان میکند؛ سریع بودن.
سریع درست شده و البته سریع مصرف میشود؛ دقیقا همانند اثر سریع کافئینی که به شما میدهد. پس کدام ویژگی سبب تمایز آن میشود؟ دم آوری با دمای بالا (تقریباً دمای جوش) و فشار زیاد که از دانههای ریز آسیاب شده قهوه عبور میکند؛ همچنین این نوع قهوه متراکمتر و غلیظتر از قهوههای دمی یا فیلترکافی است. علاوه بر این، اسپرسو تنها یک نوشیدنی نیست، بلکه به عنوان پایه برای دیگر نوشیدنیهای موجود در منوی یک کافه (مانند امریکانو، کاپوچینو، لاته و…) نیز استفاده میشود.
آناتومی اسپرسو
اسپرسو نه تنها عصارهای متراکمتر و غلیظتر از قهوههای دمی دارد، بلکه شامل لایههایی است که در ادامه به شرح هریک از آنها میپردازیم.
کرما
کرمای اسپرسو یک لایهی قهوهای-طلایی در بخش بالایی یک شات اسپرسو بوده که از پروتئینها، روغنها و ملانوئیدینها (که از ترکیب قند و اسیدهای آمینه ایجاد میشود) تشکیل شده است. البته برخی معتقدند که همه قهوهها نمیتوانند کرما تولید کنند و بحثهای زیادی نیز حول این موضوع وجود دارد. برخی افراد کرما را بسیار تلخ و زننده و برخی دیگر آن را نشانه یک شات اسپرسو خوب و باکیفیت میدانند.
عصاره
عصاره یا مایع اسپرسو این بخش اصلی یک شات اسپرسو می باشد که اسیدیته و شیرینی به ارمغان میآورد. همچنین میتوان آن را به دو بخش مختلف تقسیم کرد: بادی و قلب اسپرسو. بدنه یا بادی قسمت میانی اسپرسو است و معمولاً به رنگ قهوهای کاراملی است، در حالی که قلب یا پایه اسپرسو، معمو لاً رنگ قهوهای غنیتر و تیرهتری دارد.
تفاوت دمآوری اسپرسو و قهوه فیلتری
اسپرسو و فیلترکافیها در اصل دارای یک تئوری هستند؛ آب داغ را روی قهوه آسیاب شده بریزید، آب از قهوهها و فیلتری که در شکلها و جنسهای متفاوت وجود دارد عبور میکند و به اصطلاح دمآوری میشود و در نهایت وارد فنجان شما میشود. اما تفاوت اصلی قهوههای دمی و اسپرسو در این است که آب به جای اینکه با فشار بر سطح سابه قهوه وارد شود، تنها با کمک نیروی جاذبه از قهوه عبور میکند. به همین دلیل، فرایند دمآوری کمی بیشتر طول میکشد و البته نتیجهی لذتبخشتری نیز خواهد داشت.
با وجود تمامی دلایل ذکرشده، برای دمآوری قهوه دمی به حجم آب بیشتری نیاز داریم. هیچ قهوه دمی با حجم 30 میلی لیتر وجود ندارد یا حداقل هیچکس نیست که از نوشیدن این حجم قهوه دمی لذت ببرد. قهوههای دمی که به آن قهوههای پور اُور (Pour over) یا چکهای نیز میگویند، تمایل کمتری به جذب اسیدیته دارند و طعمهای پیچیدهتری از قهوه را برجسته میکنند.
این امر باعث میشود که روشهای چکانهای به یک انتخاب محبوب برای دم کردن قهوههای تکخاستگاه تبدیل شوند، زیرا به مصرف کننده اجازه میدهند تا تمام طعمها و عطرها را درک کند و برخلاف اسپرسو با وجود شدت زیاد و لایههایی که دارد، قهوههای دمی شفاف و یکدست هستند. به این دلیل که میزان آب بیشتری اجازه دارد تا روغنها و عطرهای قهوه را در زمان و فشار ثابت و نه با فشار زیاد جذب خود کند و علاوه بر اسیدیته کمتر، حداقل در مقایسه با اسپرسو، حس دهانی ملایمتری به ما میدهد.

جدول مقایسه اسپرسو و قهوه دمی
| ویژگی / فاکتور | اسپرسو | قهوه دمی / فیلترکافی |
|---|---|---|
| روش عصارهگیری | فشار بالا (حدود 9 بار یا بیشتر) + عبور سریع آب از پودر بسیار ریز در زمان کوتاه | عبور آهسته آب داغ از پودر با سایز متوسط توسط نیروی جاذبه یا چکیدن قطرهای |
| زمان آمادهسازی | بسیار سریع — حدود 25 تا 30 ثانیه | کندتر — معمولاً بین 2 تا 4 دقیقه |
| غلظت / بادی | بسیار غلیظ، سنگین و کرمی | لطیفتر، سبکتر و شفافتر |
| اسیدیته | معمولاً بالاتر، بهویژه در رست روشن | متعادلتر و نرمتر در دهان |
| شفافیت طعم | طعمها در هم تنیدهتر، گاهی تلختر | طعمها قابل تفکیکتر و واضحتر |
| تجهیزات مورد نیاز | دستگاه اسپرسوساز، آسیاب دقیق، پرتافیلتر، تمپر | دمافزار (مثل V60، Kalita، Chemex)، فیلتر، کتری، آسیاب متوسط |
| هزینه تجهیزات | بالا (سرمایهگذاری اولیه زیاد) | پایینتر و اقتصادیتر |
| تکرارپذیری / کنترل پارامتر | دشوارتر؛ نیازمند دقت بالا در فشار، دما و زمان | سادهتر؛ کنترل آسانتر پارامترها |
| مناسب برای ترکیب با شیر | عالی – پایه اصلی لاته، کاپوچینو و فلت وایت | کمتر مورد استفاده، اما قابل انجام |
| حجم معمول سرو | 30 تا 60 میلیلیتر | 150 تا 300 میلیلیتر یا بیشتر |
| میزان کافئین | در هر شات (۳۰ میلیلیتر) حدود ۶۰–۸۰ میلیگرم | در هر فنجان (۲۵۰ میلیلیتر) حدود ۹۰–۱۴۰ میلیگرم |
| نگهداری دستگاه / تمیزکاری | نیاز به شستوشوی دقیق و سرویس دورهای | نگهداری سادهتر، شستوشوی آسانتر |
| سرعت سرو برای کافه | بسیار سریع | کندتر و نیازمند زمان دمآوری |
| مقاومت در برابر خطا | حساس به کوچکترین تغییرات | خطاپذیرتر و انعطافپذیرتر |
مدت زمان عصارهگیری قهوههای دمی چقدر است؟
زمان دم کردن و غوطهورشدن قهوههای دمی همان چیزی است که پیچیدگیهای آن را آشکار میکند. این دقیقا همان فنجانی است که ارزش صبر کردن دارد. این فرایند با خیس کردن سابه قهوه و انتظار برای مرحله بلومینگ یا همان «شکوفه دادن» حدود 30 ثانیه آغاز میشود. فرایند بلومینگ اجازه میدهد تا گاز کربن دی اکسید (CO2) آزاد شود و جریان عبور آب در طول فرایند عصارهگیری بهتر صورت گیرد. باقیمانده فرایند تقریبا یک و نیم الی سه دقیقه زمان میبرد.
در مورد اسپرسو، ایتالیاییها روی زمان عصارهگیری 25 تا 30 ثانیه (نه بیشتر و نه کمتر) پافشاری میکنند. اگر قهوهای بر پایه شیر مینوشید، فومگیری شیر و ترکیب آن با اسپرسو تنها چند ثانیه طول میکشد. به این ترتیب زمان آمادهسازی ما (به استثنای آسیاب کردن) تقریبا یک دقیقه است. البته این امر به اعتماد به نفس شما در انجام چندکار همزمان بستگی دارد
تجهیزات دمآوری قهوه دمی
وقتی صحبت از ابزارهای حرفهای میشود، اکثر تجهیزات اولیه قهوههای دمی ارزانتر از سرمایهگذاری روی یک دستگاه اسپرسوساز تمام عیار هستند. اگر فقط در کافه مشغول به کار هستید یا برای اولین بار شروع به کار میکنید، تجهیزات موردنیاز برای قهوههای دمی، انتخاب مقرون به صرفهتری هستند.
تمام آنچه برای دمآوری قهوههای دمی به آن نیاز دارید، فیلتر کاغذی، دمافزار و یک فنجان است. (اگرچه مواردی مانند ترازو و دماسنج به شما کمک میکنند تا دقت بیشتری داشته باشید). همچنین دمافزارهای مختلفی وجود دارد که میتوانید از بین آنها یکی را انتخاب کنید: کِمِکس (Chemex)، کِلِوِر (Clever)، کالیتا (Kalita)، وی ۶۰ (V60)، موگن (Mugen) و… . هرکدام از این دمافزارها در انواع طرحها و جنسهای مختلف موجود هستند که در زاویه شیب، اندازه حفره و ساختار کلی دریپر و… تفاوت جزئی دارند.

اگرچه یک دستگاه اسپرسوساز خانگی ممکن است برای شما هزینه کمتری در بر داشته باشد، اما ممکن است به گونهای طراحی و ساخته نشده باشد که فشار کافی را برای تولید یک اسپرسو با کیفیتی همانند دستگاه تجاری دارا باشد. البته دستگاههای اسپرسوساز تجاری فضا و برق بیشتری مصرف میکنند و ابزارها و تجهیزات مختلفی دارند (مانند پرتافیلتر، شاور اسکرین، بسکتها، گجت های تمیز کاری، دستگاه تصفیه، ورودی آب، خروجی فاضلاب و…) که باید حتما در نظر گرفته شوند. این ابزار و تجهیزات، بیانتها هستند و میتوانند هزینههای جانبی سنگینی روی دست شما بگذارند.
اسپرسو یا قهوه دمی؟ کدام بهتر است؟
هیچ پاسخ سادهای برای این سوال وجود ندارد. قهوههای دمی روش دقیقتری برای چشیدن طعمهای مختلف قهوه است، به خصوص آنهایی که ممکن است در اسپرسو به خوبی درخشش نداشته باشند. به علاوه اینکه خود فرایند دم کردن قهوه نیز بسیار لذتبخش و آرامشبخش است. با این حال قهوههای دمی و اسپرسو به لحاظ زمانی قابل قیاس نخواهند بود.
اسپرسو با روشی کاملا متفاوت و فوقالعاده سریع برای به کافئین رسیدن شما ساخته میشود. نکته مهم دیگر این است که شما معمولاً میتوانید انتخاب کنید که قهوه خود را چگونه بنوشید. شما میتوانید اسپرسو را به همان شکل طبیعی سیروپی و غلیظ خود بنوشید یا آن را به صورت صاف و یکدست با شیر، خامه و فوم گرفته شده که معمولاً شیرینی اسپرسو را بیشتر میکند (کاپوچینو، لاته، فلت وایت و…) نوش جان کنید.
در مقابل، در فیلترکافیها به دلیل استفاده از فیلتر با جنسهای مختلف (کاغذی، فلزی و…) ورود مواد نامحلول به نوشیدنی شما کمتر شده و در نهایت طعمی شفافتر، ملایمتر، با اسیدیته کمتر خواهید داشت. همچنین به شما این امکان را میدهند تا از ظرافتها و وضوح طعمی آن نهایت لذت را ببرید. در نهایت، بهترین انتخاب در سبک زندگی، ترجیحات و البته سلیقه شما خلاصه میشود. با این حال به یاد داشته باشید که هر روش (بسته به نوع دانه، محل کشت، برشته کاری و…) میتواند نتایج کاملاً متفاوتی به همراه داشته باشد.
اینکه همیشه پیشنهادهای زیادی برای ارائه دارد یک شاخصه شگفت انگیز در مورد قهوه است، اینطور نیست؟
در نهایت دوست داریم نظرشما رو هم بدونیم، اسپرسو یا فیلتر کافی؟

مزایا و معایب اسپرسو
ققهوه اسپرسو طعمی غلیظ، قوی و پرانرژی دارد و بهدلیل حجم کم و کافئین بالا، گزینهای عالی برای شروع روز یا افزایش تمرکز است.
از مزایای آن میتوان به آمادهسازی سریع، کرمای زیبا و کاربرد گسترده در نوشیدنیهای ترکیبی مانند لاته و کاپوچینو اشاره کرد.
اما در مقابل، تهیه اسپرسو نیاز به دستگاه گرانقیمت، نگهداری منظم و مهارت بالا در تنظیم فشار و دما دارد. همچنین اگر درست عصارهگیری نشود، ممکن است طعم آن بیش از حد تلخ یا سنگین شود.
مزایا و معیاب قهوه دمی
قهوه دمی طعمی ملایمتر، شفافتر و متعادلتر دارد و بهخوبی ویژگیهای عطری و طعمی دانه قهوه را نشان میدهد.
از مزایای آن میتوان به تجهیزات ساده، هزینه پایین و امکان کنترل بهتر بر زمان و دما اشاره کرد.
در مقابل، زمان دمآوری طولانیتر است و برای سرو سریع مناسب نیست.همچنین در صورت رعایت نکردن نسبت قهوه و آب، طعم نهایی ممکن است رقیق یا بیکیفیت شود.
جمع بندی
در نهایت، انتخاب بین قهوه اسپرسو و قهوه دمی (فیلترکافی) بستگی به سلیقه، سبک زندگی و اولویتهای شخصی شما دارد. اگر به دنبال طعمی غلیظ، انرژیبخش و سریع هستید، اسپرسو گزینه مناسبی است. اما اگر ترجیح میدهید قهوهای با طعمی ملایمتر، شفافتر و با کنترل بیشتر بر فرآیند دمآوری داشته باشید، قهوه دمی انتخاب بهتری خواهد بود.
در نظر داشته باشید که هر کدام از این روشها تجربهای متفاوت از طعم و عطر قهوه را ارائه میدهند. بنابراین، پیشنهاد میکنیم هر دو روش را امتحان کنید و ببینید کدام یک با ذائقه شما بیشتر سازگار است.
در نهایت، فراموش نکنید که لذت بردن از قهوه به کیفیت دانهها، روش دمآوری و لحظهای که برای نوشیدن آن اختصاص میدهید، بستگی دارد. پس با آرامش و آگاهی، قهوهای را انتخاب کنید که بیشترین لذت را برایتان به ارمغان آورد.
منبع:
https://perfectdailygrind.com/2017/07/espresso-vs-filter-whats-the-difference
سوالات متداول
آیا قهوه دمی کافئین کمتری دارد؟
ممکن است نسبت آب به قهوه متفاوت باشد. اگر دمی با نسبت قهوه به آب مشابه عصارهگیری شود، ممکن است کافئین تقریباً برابر باشد، اما معمولاً در فنجان بزرگتر توزیع میشود.
آیا میتوانم قهوه اسپرسو را بهصورت دمی تبدیل کنم یا بالعکس؟
میتوانی اسپرسو را با افزودن آب (آمریکانو) رقیق کنی، اما به همان طعم و ویژگی دمی دست نمییابی. بلعکس، دشوار است دمی را تبدیل به اسپرسو کنی؛ چون فشار بالا غیر قابل جایگزینی است.
آیا همه دانهها مناسب اسپرسو هستند؟
نه. بعضی دانهها با رست روشن یا بود متوسط ممکن است در اسپرسو طعم خوبی ندهند و بهتر است در دمی استفاده شوند. دانههایی که بهطور ویژه برای اسپرسو بلِند شدهاند معمولاً در اسپرسو عملکرد بهتری دارند.
برای هر روش دان قهوه چقدر باید رست شود ؟
برای اسپرسو اغلب رست تیرهتر یا متوسط به سمت تیره استفاده میشود تا طعم کاراملی و شیرینی مناسبی بدهد. برای دمی رست روشن و متوسط بیشتر کاربرد دارد.
آیا فیلتر دائمی بهتر از فیلتر کاغذی است؟
فیلتر دائمی (فلزی یا میلهای) اجازه عبور روغن و برخی ذرات ریزتر را میدهد که ممکن است طعم غلیظتر بدهد، اما ممکن است شفافیتی که فیلتر کاغذی میدهد را کاهش دهد.
چگونه زمان دمآوری را تنظیم کنم؟
بسته به روش دمی، مثلاً با تغییر دبی آب، قطرات اولیه (بلومینگ)، مقدار قهوه و درجه آسیاب میتوان زمان را بهینه کرد.